Ooit wel eens gekeken naar realityprogramma Married at First Sight? Daar kun je verschillende koppels volgen die de sprong in het diepe wagen door met elkaar te trouwen, zonder elkaar ooit eerder gezien te hebben. Een boeiend proces waar gedragsbioloog en organisatietrainer Patrick van Veen achter de coulissen nauw bij betrokken is.
Tekst Jenny Westra Fotografie Martine Goulmy
IS EEN AAP!
Swipende passanten
Patrick: “De markt is overspannen en er is een tekort aan personeel. Mensen zijn daarom veel sneller geneigd om op zoek te gaan naar een nieuwe werkomgeving als iets ze niet bevalt. Ze worden ‘swipende passanten’. Dat kieskeurig gedrag en het niet meer dragen van verantwoordelijkheid vormen een groot risico. Zowel voor de ondernemer/het bedrijf als de medewerker zelf. Door het hybride werken vallen mensen bovendien sneller buiten beeld. Goede werkrelaties vormen daarom de komende jaren de grootste uitdaging voor ondernemers. Wil je ook in de toekomst mensen aan je bedrijf binden, dan zul je zeker moeten nadenken over hoe je zorgt dat mensen met plezier in een team willen werken.”
Verrijking
“Een prima tool daarvoor is verrijking: een prikkel die je toepast om het feel good-gevoel van je werknemers positief te beïnvloeden. Dat hoeft geen grote investering te zijn. Zet bijvoorbeeld verse bloemen of een mooie plant in een kantoorruimte en je mensen worden er blij van. Plezier kan gedrag positief beïnvloeden. Wil je een goed gesprek met een werknemer over zijn gedrag? Doe dat dan niet op kantoor, maar ga met elkaar wandelen of lunchen,” tipt Patrick.
Observeren en aanpassen
Het grote verschil tussen apen en mensen is dat wij de veranderende aap zijn, concludeert Patrick. Apen kunnen zich niet aanpassen in een veranderende wereld, wij kunnen dat wél. Door de buitenwereld goed te observeren kunnen we veranderen, verbeteren, overleven, ondernemen. Hoe anticipeer je als organisatie bijvoorbeeld op pandemieën, oorlog of personeelstekort? Welke structuur heb je daarbij nodig? Hoe ga je ervoor zorgen dat mensen bij jou willen werken, en niet bij de concurrent? Patrick: “Darwin schreef over ‘survival of the fittest’. Dat zal uiteindelijk niet de sterkste ondernemer zijn, maar hij die zich het beste weet aan te passen aan wat er verandert in de buitenwereld.”
Sociale structuren
Apen of oervolken leven in één vaste sociale structuur en kennen elk individu binnen de groep. Wangedrag wordt meteen gecorrigeerd. Wij mensen maken op een dag echter deel uit van wel 10 tot 20 verschillende sociale structuren. We zijn ‘sociaal versnipperd’ geraakt. “Mensen voelen zich daardoor minder verantwoordelijk voor andermans gedrag en schuiven die verantwoordelijkheid sneller af. Laat iemand anders het maar oplossen, denken ze. En dat gebeurt op alle niveaus.”
Minder sociale cohesie
De afnemende sociale cohesie op de werkvloer maakt veranderingsprocessen vaak complexer. Apen besteden nog een groot deel van de dag aan hun sociale relaties, door te vlooien, eten te delen en samen te slapen of rusten. Werknemers investeren steeds minder tijd in samen een band opbouwen. Leiderschap verandert. Het traditionele (familie)bedrijf met een dominante leider die ook de verantwoordelijkheid neemt (gorillagedrag), verdwijnt. Steeds vaker zien we organisaties die politieker worden geleid. Waar een ceo 1 of 2 jaar op zijn positie zit en dan wordt vervangen. Dat soort chimpanseegedrag levert in de groep vaak een gevoel van onveiligheid op.
Kijk op www.apemanagement.nl Of lees zijn boek ‘Help, mijn baas is een aap!’
Apemanagement
Withuis 22D, 6245 KB Eijsden
mail@apemanagement.nl
043 - 326 4114
Meer weten over Patrick van Veen?
Net als bij apen pik je de sfeer, de sociale dynamiek in een bedrijf snel op
Door het hybride werken vallen mensen bovendien sneller buiten beeld
Meld je nu aan voor de nieuwsbrief
Hiërarchie
“Mijn advies aan ondernemers: kijk welk type leiderschap het beste past bij de uitdagingen binnen jouw organisatie, want misschien is jullie bestaande vorm niet het meest effectief. Net als bij apen pik je de sfeer, de sociale dynamiek in een bedrijf snel op. Is het heel rustig? Zit iedereen op een vaste plek en doen ze hun mond nauwelijks open tijdens een vergadering? Dan is de hiërarchie heel sterk. Maar tref je een werkomgeving waar het rumoeriger is, dan is de hiërarchie in die groep minder dominant en juist meer fluïde. En dan zijn er bedrijven waar op de ene afdeling een andere hiërarchie heerst dan op de andere. De uitdaging is dan, om te zorgen dat ze elkaar begrijpen. Is het een beter dan het ander? Niet per se. Wel moet je je als bedrijfsorganisatie durven afvragen: is dit de meest effectieve structuur waarmee wij willen/kunnen overleven?”
Leiderschapsvormen
“Bij apen zien we een enorme diversiteit aan leiderschap. Bij gorilla’s is de zilverrug de krachtige leider. Bij het politieke leiderschap van de chimpansees kan de alfaman echter zomaar worden vervangen. Terwijl bij de bonobo’s de vrouwen in een flexibele, open structuur de baas zijn en bavianenmannen (verdediging) en -vrouwen (voedsel) vaste rollen hebben. Die diversiteit in rollen zie je ook terug in het bedrijfsleven.”
Patrick bestudeert mensen én apen, en gebruikt zijn kennis om managers en medewerkers uit organisaties inzicht te geven in organisatiegedrag. Waarom doen we de dingen die we doen? “In liefdesrelaties speelt het proces van verleiding en oerinstincten een belangrijke rol. Alles draait daarbij om vertrouwen, verbinding, verleiding en de relatie onderhouden. En het boeiende is: ook de manier waarop je je relatie opbouwt met je klanten, met je opdrachtgevers of je personeel werkt volgens dezelfde principes!”
Gedragsbioloog Patrick van Veen
IS EEN AAP!
Tekst Jenny Westra
Fotografie Martine Goulmy
Ooit wel eens gekeken naar realityprogramma Married at First Sight? Daar kun je verschillende koppels volgen die de sprong in het diepe wagen door met elkaar te trouwen, zonder elkaar ooit eerder gezien te hebben. Een boeiend proces waar gedragsbioloog en organisatietrainer Patrick van Veen achter de coulissen nauw bij betrokken is.
Kijk op www.apemanagement.nl.
Of lees zijn boek ‘Help, mijn baas is een aap!’
Apemanagement
Withuis 22D, 6245 KB Eijsden
mail@apemanagement.nl
043 - 326 4114
Meer weten over Patrick van Veen?
Verrijking
“Een prima tool daarvoor is verrijking: een prikkel die je toepast om het feel good-gevoel van je werknemers positief te beïnvloeden. Dat hoeft geen grote investering te zijn. Zet bijvoorbeeld verse bloemen of een mooie plant in een kantoorruimte en je mensen worden er blij van. Plezier kan gedrag positief beïnvloeden. Wil je een goed gesprek met een werknemer over zijn gedrag? Doe dat dan niet op kantoor, maar ga met elkaar wandelen of lunchen,” tipt Patrick.
Observeren en aanpassen
Het grote verschil tussen apen en mensen is dat wij de veranderende aap zijn, concludeert Patrick. Apen kunnen zich niet aanpassen in een veranderende wereld, wij kunnen dat wél. Door de buitenwereld goed te observeren kunnen we veranderen, verbeteren, overleven, ondernemen. Hoe anticipeer je als organisatie bijvoorbeeld op pandemieën, oorlog of personeelstekort? Welke structuur heb je daarbij nodig? Hoe ga je ervoor zorgen dat mensen bij jou willen werken, en niet bij de concurrent? Patrick: “Darwin schreef over ‘survival of the fittest’. Dat zal uiteindelijk niet de sterkste ondernemer zijn, maar hij die zich het beste weet aan te passen aan wat er verandert in de buitenwereld.”
Hiërarchie
“Mijn advies aan ondernemers: kijk welk type leiderschap het beste past bij de uitdagingen binnen jouw organisatie, want misschien is jullie bestaande vorm niet het meest effectief. Net als bij apen pik je de sfeer, de sociale dynamiek in een bedrijf snel op. Is het heel rustig? Zit iedereen op een vaste plek en doen ze hun mond nauwelijks open tijdens een vergadering? Dan is de hiërarchie heel sterk. Maar tref je een werkomgeving waar het rumoeriger is, dan is de hiërarchie in die groep minder dominant en juist meer fluïde. En dan zijn er bedrijven waar op de ene afdeling een andere hiërarchie heerst dan op de andere. De uitdaging is dan, om te zorgen dat ze elkaar begrijpen. Is het een beter dan het ander? Niet per se. Wel moet je je als bedrijfsorganisatie durven afvragen: is dit de meest effectieve structuur waarmee wij willen/kunnen overleven?”
Door het hybride werken vallen mensen bovendien sneller buiten beeld
Swipende passanten
Patrick: “De markt is overspannen en er is een tekort aan personeel. Mensen zijn daarom veel sneller geneigd om op zoek te gaan naar een nieuwe werkomgeving als iets ze niet bevalt. Ze worden ‘swipende passanten’. Dat kieskeurig gedrag en het niet meer dragen van verantwoordelijkheid vormen een groot risico. Zowel voor de ondernemer/het bedrijf als de medewerker zelf. Door het hybride werken vallen mensen bovendien sneller buiten beeld. Goede werkrelaties vormen daarom de komende jaren de grootste uitdaging voor ondernemers. Wil je ook in de toekomst mensen aan je bedrijf binden, dan zul je zeker moeten nadenken over hoe je zorgt dat mensen met plezier in een team willen werken.”
Meld je nu aan voor de nieuwsbrief
Sociale structuren
Apen of oervolken leven in één vaste sociale structuur en kennen elk individu binnen de groep. Wangedrag wordt meteen gecorrigeerd. Wij mensen maken op een dag echter deel uit van wel 10 tot 20 verschillende sociale structuren. We zijn ‘sociaal versnipperd’ geraakt. “Mensen voelen zich daardoor minder verantwoordelijk voor andermans gedrag en schuiven die verantwoordelijkheid sneller af. Laat iemand anders het maar oplossen, denken ze. En dat gebeurt op alle niveaus.”
Minder sociale cohesie
De afnemende sociale cohesie op de werkvloer maakt veranderingsprocessen vaak complexer. Apen besteden nog een groot deel van de dag aan hun sociale relaties, door te vlooien, eten te delen en samen te slapen of rusten. Werknemers investeren steeds minder tijd in samen een band opbouwen. Leiderschap verandert. Het traditionele (familie)bedrijf met een dominante leider die ook de verantwoordelijkheid neemt (gorillagedrag), verdwijnt. Steeds vaker zien we organisaties die politieker worden geleid. Waar een ceo 1 of 2 jaar op zijn positie zit en dan wordt vervangen. Dat soort chimpanseegedrag levert in de groep vaak een gevoel van onveiligheid op.
Net als bij apen pik je de sfeer, de sociale dynamiek in een bedrijf snel op
Leiderschapsvormen
“Bij apen zien we een enorme diversiteit aan leiderschap. Bij gorilla’s is de zilverrug de krachtige leider. Bij het politieke leiderschap van de chimpansees kan de alfaman echter zomaar worden vervangen. Terwijl bij de bonobo’s de vrouwen in een flexibele, open structuur de baas zijn en bavianenmannen (verdediging) en -vrouwen (voedsel) vaste rollen hebben. Die diversiteit in rollen zie je ook terug in het bedrijfsleven.”
Patrick bestudeert mensen én apen, en gebruikt zijn kennis om managers en medewerkers uit organisaties inzicht te geven in organisatiegedrag. Waarom doen we de dingen die we doen? “In liefdesrelaties speelt het proces van verleiding en oerinstincten een belangrijke rol. Alles draait daarbij om vertrouwen, verbinding, verleiding en de relatie onderhouden. En het boeiende is: ook de manier waarop je je relatie opbouwt met je klanten, met je opdrachtgevers of je personeel werkt volgens dezelfde principes!”
